Zasady rachunkowości organizacji pozarządowych
Działanie organizacji pozarządowych zostało zagwarantowane przepisami Konstytucji RP z 1997 r. W Art. 12 Konstytucji zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych , organizacji społeczno-zawodowych, organizacji społeczno – zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich i innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.
Organizacje pozarządowe zostały zdefiniowane w art. 3 ust 2. Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie :
” Organizacjami pozarządowymi są: niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, niedziałające w celu osiągnięcia zysku – osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia ..,”
Stowarzyszenia i fundacje posiadają osobowość prawną, w związku z czym zobowiązane są do stosowania ustawy o rachunkowości, a tym samym do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Celem prowadzenia ksiąg rachunkowych jest rejestracja wydarzeń finansowych przy zachowaniu obowiązujących przepisów, której efektem jest przejrzysty obraz działalności i finansów organizacji.
Podstawowe akty prawne regulujące prowadzenie rachunkowości w organizacjach pozarządowych to:
– Ustawa z dnia 29 września 1994 o rachunkowości ( D.U. nr 121, poz.591 z późniejszymi zmianami),
– Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek nie będących spółkami handlowymi, nie prowadzących działalności gospodarczej (D.U. nr 137, poz.1539)
– Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 23 kwietnia 2003 r. (znowelizowana 22 stycznia 2010 r., Dz. U. Z 2010, Nr 234, poz.1536),
– Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2004 r w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego (D. U. z 2004r nr 285 poz. 2852)
Kwestie podatkowe regulują odrębne przepisy.
Organizacje pozarządowe są osobami prawnymi, co oznacza, że podlegają różnym obowiązkom prawnym, tak jak wszystkie inne podmioty. Organizacje nie są bezwarunkowo zwolnione z podatków. W prawie występują zapisy, które zwalniają organizacje z ich płacenia, ale zwolnienia te działają w określonych warunkach i należy je rozważać oddzielnie dla każdego rodzaju podatku.
Są to między innymi:
-Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 z późn. zm.)
-Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U z 2010 r. Nr 51, poz.307 z późn. zm. )
-Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.),
-Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług