Podstawowym sposobem nawiązania stosunku pracy jest zawarcie z pracownikiem umowy o pracę.
Artykuł 22 Kodeksu pracy wskazuje, jakie cechy powinien mieć stosunek pracy oparty na podstawie umowy o pracę .Zgodnie z tym artykułem, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:
• wykonywanie pracy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę,
• wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy,
• zatrudnianie pracownika za wynagrodzeniem,
• obowiązek osobistego świadczenia pracy,
• ryzyko ponoszone przez pracodawcę w związku z wykonywaniem przez pracownika określonej pracy .
Zawarcie umowy cywilnoprawnej w sytuacji, gdy zachodzą wszystkie przesłanki uzasadniające zawarcie umowy o pracę, stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Jeżeli więc relacja pomiędzy pracownikiem i pracodawcą odpowiada wyżej wskazanym cechom, to niemożliwe jest zawarcie w takim przypadku umowy cywilnoprawnej takiej jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Jeżeli jednak pracodawca zawrze umowę cywilnoprawną , musi liczyć się nie tylko z tym, że pracownik może wystąpić z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy, ale także z tym, że naraża się na grzywnę ( o tym, czy dany stosunek pracy powinien opierać na umowie o pracę decyduje inspektor pracy w trakcie kontroli i to on może nałożyć grzywnę). Zgodnie bowiem z art. 281 pkt 1 kodeksu pracy : „kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.” Czyn ten można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie i ma on charakter wykroczenia jednorazowego. Wskazane w tym przepisie wykroczenie jest dokonane już w momencie, w którym została zawarta umowa cywilnoprawna, zamiast umowy o pracę.
Podstawa prawna:
Artykuł 22 i art. 281 kodeksu pracy