Jeżeli przedsiębiorca zatrudnia pracownika na etat – podpisuje z nim umowę o pracę. Nie jest to jednak jedyny rodzaj porozumienia, które może zostać zawarte pomiędzy nimi – są również umowy cywilnoprawne, czyli zlecenia i o dzieło. Jakie są między nimi różnice?
Przedmiot i strony umowy
Podstawową cechą odróżniającą te dwie umowy jest ich przedmiot. W przypadku umowy zlecenia jest nim dokonanie przez zleceniobiorcę określonej czynności na rzecz zleceniodawcy. Przedmiotem umowy o dzieło jest natomiast wykonanie przez przyjmującego zamówienie (wykonawcę dzieła) oznaczonego dzieła na rzecz osoby zlecającej wykonanie dzieła). Dzieło powinno mieć charakter materialny bądź niematerialny, przyszły (nie istnieje w momencie zawarcia umowy), samoistny (będzie istniało niezależnie od wykonawcy) i obiektywnie pewny co do osiągnięcia.
Ubezpieczenie społeczne
Zleceniobiorcy co do zasady objęci są obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym, natomiast osoby wykonujące dzieło – nie.
Czas trwania umowy
Umowa zlecenie może być terminowa lub bezterminowa. Obie strony mają prawo do wypowiedzenia umowy, powinno ono jednak nastąpić z naprawdę ważnych powodów.
Umowa o dzieło nie jest natomiast zawierana na określony czas – ustalany jest jedynie termin, do którego dzieło powinno zostać ukończone. Istnieje możliwość odstąpienia od umowy w szczególnych, określonych przez prawo przypadkach, gdy dzieło nie zostało jeszcze w pełni wykonane.
Odpłatność
Umowa o dzieło jest zawsze umową odpłatną, wykonawcy w każdym przypadku należy się wynagrodzenie. Natomiast umowa zlecenie może być zarówno odpłatna, jak i nieodpłatna. Zależy to jedynie od woli stron.
Osobiste wykonanie
Wykonawca dzieła nie ma obowiązku samodzielnej pracy, może ono zostać wykonane przez inną osobę, w zastępstwie.
Natomiast w przypadku zlecenia – co do zasady musi ono zostać zrealizowane osobiście przez zleceniobiorcę. Strony mogą jednak zapisać w umowie, że wykonanie zlecenia może zostać powierzone osobom trzecim.
Odpowiedzialność
Różnice pomiędzy dwoma omawianymi rodzajami umów kryją się również w przedmiocie odpowiedzialności wykonawcy. W przypadku zlecenia istotne jest jego właściwe, zgodne z warunkami umowy, wykonanie, a nie rezultat dokonanych czynności. Natomiast osoba wykonująca dzieło ponosi odpowiedzialność za efekt końcowy (rezultat/dzieło) – jego brak lub niepełność skutkuje pozbawienie wynagrodzenia lub jego części.